Vrijheid van lastig vallen
Op zichzelf is het een logische benadering. Wat kun je als liberaal namelijk inhoudelijk nog meer zeggen, over welk standpunt dan ook, anders dan in termen van individuele vrijheid? "Dat heb je mooi gezegd!" Daar houdt het wel zo'n beetje mee op. In het streven naar vrijheid van meningsuiting schuilt iets vrijblijvends. Het liberalisme heeft geen eigen waarden om die meningen tegen af te zetten. Alles moet gezegd kunnen worden. See if I care. Natuurlijk heeft ieder voor zich wel een idee wat belangrijk is en wat niet. In reacties binnen dit weblog komen termen als "gezond verstand"
en "beschaving" langs, in pogingen om toch die richting te geven waar we ook als liberaal soms wel behoefte aan hebben.
Ik denk dat we de vrijheid van meningsuiting moeten huldigen door goed naar die meningen te luisteren. Anders ondermijnen we diezelfde vrijheid. Een mening zonder betrokkenheid van de toehoorder is als een roepende in de woestijn.
En eigenlijk wil ik nog wel een stap verder gaan. Het liberalisme heeft meningen uit die andere ismen en religies ook nodig. Om zich tegen af te zetten, maar ook om te omarmen. Dat afzetten is makkelijker, vooral als het waarden betreft die vertaald worden in vrijheidsbeperkende regels. Daar kunnen we dan fijn tegenaan schoppen. De wereld kent echter veel rijke tradities, en het kan geen kwaad daar ook inspiratie uit te putten. Ook al heeft het liberalisme daar zelf geen standpunt over. Of juist omdat het liberalisme daar geen standpunt over heeft. Blijf mij dus vooral lastig vallen met uw mening! Zonder u ben ik nergens.
Auteur: Liberale Media
op 12:00.
Tags:
Liberale Media,
liberalisme,
religie,
vrijheid van meningsuiting
.
Volg deze reacties via RSS 2.0
Sorry, maar dit vind ik een vreemd stukje... uiteraard mag iedereen zeggen wat hij of zij denkt, dat is het idee van de vrijheid van meningstuiting. Natuurlijk is het nuttig, voor het liberalisme, maar ook voor elke andere stroming, om naar ideën uit andere stromingen te luisteren en er evt. iets mee te doen.
Tegen vrijheidsbeperkende regels kunnen we inderdaad lekker aan schoppen, maar dat maakt het toch niet minder vervelend dat ze soms worden ingevoerd? Als je puur bedoelt te zeggen dat het goed is dat er ook mensen met een andere mening bestaan (zo lees ik je stukje) dan trap je volgens mij wel een hele erge open deur in... wat is het nut van een liberale stroming immers als iedereen het over alles eens zou zijn in de wereld? (lijkt me trouwens ook vrij saai.)
Uitstekend artikel. Goed verwoord en ik begrijp het complexe van het omarmen en afzetten. Het lijkt een contradictie is het ook, maar ook weer niet. Het probleem van religie is dat zij het complexe simplificren. Het ja, of nee en geen grijsgebied. Het is juist dat grijsgebied waar het liberarisme floreert.
Als vrijdenkend liberaal ga ik uit van het standpunt dat hoe gruwelijk het ook is wat u zegt, ik altijd zal vechten dat u het mag blijven zeggen. Natuurlijk heb ik dat van Voltaire een vrijdenker in zijn tijd, die ik bewonder. Dit is de kern van de vrijheid van meningsuiting. Liberaal wordt vaak verwoord als doen waar je zin in hebt zolang je de wet niet overtreedt en een ander niet schaadt en in zijn waarde laat. En ook de ruimte die je geeft aan de ander om te doen of laten wat hem goeddunkt. Maar, en dat is niet onbelangrijk, ook met volledige eigen verantwoordelijkheid voor dat wat je zegt en doet. Als liberaal mag en moet je mensen wijzen op die verantwoordelijkheid, niet dat je niet mag zeggen of doen wat je wil, natuurlijk mag dat, maar wel met het aanvaarden van de consequenties die het voor jou of een ander heeft.
Liam, Carla en Frank, hartelijk dank voor jullie reacties!
Liam, even als extra toelichting: ik probeer geen lans te breken voor vrijheidsbeperkende regels, en ook niet om te zeggen dat andere meningen moeten bestaan, dat zou inderdaad een open deur zijn. Ik bedoel te zeggen dat juist wie het liberalisme aanhangt er goed aan doet om goed naar die meningen te luisteren, en zich daar een eigen mening over te vormen. Er schuilt een soort paradox in het idee van een waardenvrije ideologie, waar ik het liberalisme toe reken: het heeft als ideologie geen antwoord op die andere meningen, behalve "goed dat ze bestaan", en zoals Carla opmerkt, met oog voor de consequenties. Wat ik wil zeggen is niet: "goed is dat er ook mensen met een andere mening bestaan" maar "vertel mij je mening, overtuig mij van je gelijk", als een actieve, participerende houding.
Wat jij doet is dus vragen om argumenten die een mening ondersteunen, dat is dus ongeveer wat ik bedoel met verantwoordelijkheid eisen voor iemands mening. Dus niet onverschillig je schouders ophalen met een dooddoener als 'je mag vinden wat je wil, zolang ik er geen last van heb' maar doorvragen wat de basis is van die mening van de ander, dus ermee in dialoog gaan, zodat je de ander ook een handreiking biedt zijn mening zelf goed te overdenken met die kanttekeningen dat het op prijs wordt gesteld dat die ander dat ook met jouw mening doet.Vrijheid van meningsuiting is prima en gewenst, maar pas dan echt vrij wanneer die mening goed is overdacht en ondersteund kan worden met argumenten. Je krijgt dan namelijk een onderscheid tussen een echte weloverwogen mening versus vrij uit je nek kletsen, waarbij dat laatste eigenlijk de naam mening niet mag hebben. Je kan namelijk pas echt wat veranderen aan meningen die je niet aanstaan door daarmee de dialoog aan te gaan. Want natuurlijk is het heel liberaal om mensen de vrijheid van mening te gunnen, maar dat wil nog niet zeggen dat je elke mening zonder meer kunt accepteren als zijnde goed. Vrijheid van mening mag, maar het mag net zo goed om deze mening, ook weer met argumenten onderuit te halen. En juist die vrijheid van mening, geeft je ook de kans die meningen te bevragen en te toetsen aan die van jezelf.
Dank voor je nadere toelichting Carla. Het gaat mij inderdaad vooral om die dialoog. Voor zo'n dialoog zijn goeie argumenten uiteraard onontbeerlijk. Daarnaast - en dat is de centrale stelling van mijn betoog - vind ik dat wij die meningen en argumenten ook zouden moeten gebruiken om onze eigen mening te blijven vormen/bijstellen. Wat je beschrijft illustreert eigenlijk mijn punt: je hebt het over "mening gunnen" en "veranderen van meningen die je niet aanstaan". Die benadering is ons vanuit de liberale traditie het meest vertrouwd. We kunnen makkelijker onderscheiden waar we het niet mee eens zijn, dan wat ons wel aanstaat. Zonder onze gefundeerde kritiek weg te gooien wil ik open staan voor die andere meningen, juist om deze - vaak in aangepaste versie - te kunnen omarmen als de mijne.
Dat laatste wil ik nog wel even op reageren. Wanneer de ander je overtuigt kun je inderdaad die andere mening omarmen als de jouwe. Wanneer die ander je niet overtuigt maar wel argumenten geeft voor zijn mening, is het voldoende om de ander in zijn mening te begrijpen zonder deze mening te willen overnemen zelfs niet in aangepaste vorm. Wat mij vaak opvalt is dat meningen die iemand niet aanstaan meteen worden verworpen, terwijl wanneer je erachter komt waarom iemand denkt zoals hij denkt en op zijn minst begrip kan zijn. Begrip voor een mening hoeft nog niet te betekenen dat je de mening van de ander hoeft te omarmen. Je kunt zelfs een mening afwijzen, terwijl je tegelijkertijd begrijpt waarom de ander die mening is toegedaan.
" Ik denk dat we de vrijheid van meningsuiting moeten huldigen door goed naar die meningen te luisteren. Anders ondermijnen we diezelfde vrijheid. Een mening zonder betrokkenheid van de toehoorder is als een roepende in de woestijn. "
Volgens mij geeft het recht om je mening te uiten, de ander ook het recht om er niet naar te willen luisteren. Als het je interesseert wat de ander denkt, mag je er naar luisteren maar dat kan nooit een verplichting zijn. Dus ja, als je een mening hebt die beduidend anders is als die van je toehoorders, zul je een roepende in de woestijn zijn. Het principe van 'de hele wereld is gek, behalve ik'.
Ik vind het een leuke genuanceerde discussie geworden, dank jullie wel. Carla, daar ben ik het helemaal mee eens. Vaak levert goed luisteren op dat je begrip kunt opbrengen voor die andere mening. En vaak is dat alleen al een mooie opbrengst van zo'n dialoog.
Niels, ook in jouw redenering kan ik ver meegaan, al merk ik er ook een soort tegenstrijdigheid in. Want hoe kun je weten of die mening zo beduidend anders is als je er niet naar luistert? Te vaak worden meningen als oninteressant afgedaan op mijns inziens verkeerde gronden. Bijvoorbeeld omdat iemand een bepaalde religie of wereldlijke stroming vertegenwoordigt.
Natuurlijk, niemand kan het je verplichten te open te staan voor die andere mening, maar voor mij blijft het streven naar vrijheid van meningsuiting ook de wenselijkheid om ernaar te luisteren impliceren.
"Toleration is not the opposite of intolerance but the counterfeit of it. Both are despotisms: the one assumes to itself the right of withholding liberty of conscience, the other of granting it." (Thomas Paine - The Rights of Man)
Oftewel: Een intolerant persoon vindt dat een ander niet het recht heeft om zichzelf te zijn. Een tolerant persoon geeft een ander daarentegen juist toestemming om zichzelf te zijn. Terwijl het me in essentie helemaal niets aan gaat.
Het klinkt wat abstract in de context van bovenstaande discussie maar ik denk dat het wel de essentie ervan raakt.
Marko,
Uiteraard is het zo dat je een mening pas als oninteressant kunt afdoen, wanneer je de mening hebt gehoord. Daar zit hem ook de moeilijkheid. De vraag is dan dus ook of iemand zijn mening mag geven, en of de ander er naar mag/wil luisteren. Naar mijn idee zal een mening altijd ergens op gebaseerd moeten zijn, anders snijdt hij geen hout. Maar al te vaak is een mening een uiting van onverschilligheid en daar kun je dus niks mee. Dan hoef je er volgens mij ook niet naar te luisteren.